نکات مهم در باب استخاره و انواع استخاره کردن

همیشه از گذشته تاکنون سوال در مورد چگونگی استخاره محل سوال بوده است. چراکه انسان زمانی متوسل به استخاره می شود که فکری شدیدن ذهن وی را به خود مشغول ساخته و موضوعی برایش مهم است و به ناچار به سراغ استخاره رفته و کسب تکلیف می کند، سپس می خواهد بداند که چقدر می تواند به آن امید داشته باشد و هزاران سوال بی جواب که اکنون شما را به اینجا کشانده و می خواهید ابهاماتان را رفع کنید.

 معنی و مفهوم استخاره چیست ؟

 الف) مفهوم استخاره به معنای عام : استخاره در اصل طلب خیر نمودن از خدا در کلیه امور است، درواقع اینکه برای انسان متدین نیکو این است در کارها و اومورات خود از خالق و پروردگارش طلب خیر کند و قلبا همه چیز را واگذار به او کند و بخواهد امورش به خیر مبدل شود. بنا بر این بحث زمان و مکان در باب استخاره مرتفع است و جنبه دعا پیدا می کند نه راهنمایی. از امام ششم (ع) نقل شده که فرمودند: یقول الله عز و جل: من شقاء عبدی ان یعمل الاعمال و لا یستخیرنی (وسائل الشیعه، ج8، ص79)

ب ) استخاره به معنای خاص : در این معنا مومن با انجام یکسری اعمال در جستجوی مطلبی است که بداند کاری که قصد انجام آن را در ذهن دارد آیا به خیر اوست یا نه. این استخاره در معنای حقیقی کلمه نوعی مشورت با خالق یکتا است و معمولا این نوع از استخاره میان عموم مردم شایع است. از گذشته های دور محققان زیادی در خصوص ماهیت و آداب و روش های این نوع استخاره کتاب ها و رساله ها نوشته اند.

تفاوت استخاره با  فال گیری  چیست ؟

تفأل به معنی تعبیری خاص از آیات قرآن یا تعبیری از عبارات کتب بزرگان است. در روایات مربوط به استخاره از واژه تفأل هم استفاده شده و به نوعی هم معنی هستند. استخاره و تفال به قرآن با هم تفاوتی ندارند و هر دو یک چیز است. البته روایتی ضعیف هم از امام ششم (ع) داریم که فرمودند: لا تتفال بالقرآن (کافی، ج2، ص629) که تنها همین یک روایت نقل گشته و از نظر سند اعتبار هم ضعیف است و برخی از علما وجه آن را بیان کرده اند (الوافی، ملامحسن فیض کاشانی، ج9 ، ص1409).

البته به این نکته حتما توجه شود که در روایات اسلامی تفال به معنای خاص دیگری نیز بکار رفته و از آن نهی شده است و آن معنای تشاءم (تعبیر به شوم کردن) یا همان فال بد زدن که البته با معنی استخاره کردن متفاوت است.

آیت الله مکارم شیرازی

سؤال: آیا استخاره و تفأل با استفاده از کلام الله مجید براى خود و دیگران جایز است؟

جواب: استخاره با قرآن اشکالى ندارد ولى بهتر است از تفأل به قرآن خوددارى شود.

استخاره کردن امری الهی است یا خرافات

آنچه امروز در بین عوام رواج یافته، این است که با استخاره می خواهند رمالی کنند یا از آینده مطلع شوند و یا حتی از عافیت فعالیتی که شروع کرده اند با خبر شوند. این افراد علاقمندند با شانه خالی کردن از زیر بار تحقیق و مطالعه و پنهان شدن در حاشیه الهی بودن قرآن، به نتیجه ای ک به دنبالش هستند برسند. آیا به راستی قدر و منزلت قرآن که کتابی قدسی و سراسر معجزه آسمانی و مایه نجات بشر بوده است، تا این اندازه پایین آمده که آن را برای پیشگویی آینده استفاده کنند؟ البته هستند عده ای که قرآن را به یک وسیله برای سود منفعت و ابزار جادوگری بدل کرده اند که هر کسی می تواند با آن سرنوشت را مشخص کند! این صفت در حالی به قرآن داده که هیچ روایت یا بحثی دیده نشده است که بگوید:«قرآن کتاب استخاره است». بلکه قرآن کتاب هدایت بشر است و برای بهتر زیستن و عاقبت بخیری آمده است و عمل کنندگان به آن تنها اهل نجات هستند.

در چه مواردی می توان از استخاره بهره برد ؟ 

باید اشاره کرد که استخاره کردن درباره انجام کارهای واجب یا ترک گناه موضوعیت ندارد و اساسا بی اعتبار است. باید متذکر شد که استخاره در مواردی که به آنها عنوان مکروه  داده شده است هم نیز معنا ندارد؛ همچنین این نکته را هم بدانید که استخاره گرفتن در موارد کم اهمیت و پیش پاافتاده نیز امری ناپسند و نکوهیده است بلکه در کاری که می توان با استفاده از قوه عقل و شورا و تحقیق به نتیجه رسید، مقوله استخاره جایگاهی ندارد. بنابراین استخاره باید آخرین مرحله ای باشد که شخص سراغ آن می رود و در زمانی که همه راه ها را برسی کردید و باز هم مردد هستید برای تصمیم گیری می توان به کتاب خدا پناه برد.

در روایات استخاره، معصومین به نتیجه داشتن یا نداشتن استخاره اشاره ای نکرده و عمدتا بحث از خیر بودن یا نبودن و یا اقدام کردن و یا نکردن به میان آمده نه فراتر از آن. بنابراین استخار کننده نباید این انتظار را داشته باشد و بگوید حالا که من استخاره کردم در قبال کار یا تصمیمش را از استخاره انتظاری داشته باشد بلکه استخاره به مجموع خیر و مصلحت دنیوی و اخروی شخص در انجام یا ترک کار اشاره دارد. پس مفهوم خوب آمدن استخاره این نیست که استخاره کننده در انجام آن کار حتما به نتیجه مطلوب خودش می رسد یا هیچ ضرری به او نخواهد رسید، بلکه به این معناست که آن تصمیم یا کار مورد نظرش در مجموع به باعث عافیت دنیایی یا اخروی و یا حتی هردو او ختم می شود،  حتی اگر در آن راه ضرر و بلای احتمالی هم باشد. امام ششم فرمودند: "و لتکن استخارتک فی عافیه فانه ربما خیر للرجل فی قطع یده و موت ولده و ذهاب ماله." (کافی، ج3، ص472)

 چه کسی شرایط و صلاحیت استخاره کردن را دارد ؟

استخاره کننده گاه مطالب را از بطن آیات قرآن استخراج می کند؛ که این مورد ممکن و کاملا مجاز است و اصلا نیاز به مرتبه روحی و عرفانی خاصی نیست. صد البته که باید آدابی که در منابع مذهبی ما برای استخاره کردن آمده را رعایت کند و مشخصا اخلاص مورد تاکید است. و نکته بعدی آشنایی با آیات و تفاسیر آن باشد و برداشت درستی را بتواند از آن داشته باشد. به عبارت دیگر باید قرآن شناس باشد و علم گرفتن استخاره را داشته باشد.

 روش صحیح استخاره با قرآن چگونه است و دعای قبل استخاره چست :

بعد از طلب خیر از خالق مهربان و حکیم، درباره موضوعی که شمارا متحیر ساخته، قرآن را باز کن و اولین آیۀ صفحۀ سمت راست را ملاحظه کنید. اگر آیۀ رحمتی یا امر به خیری باشد پاسخ خوب است و اگر آیۀ غضب یا نهی از شرّی و یا امر به شرّی یا عقوبتی باشد، پاسخ بد است و اگر دو پهلو باشد پاسخ میانه است. روایت شده است که یسع بن عبدالله قمی به امام صادق(عليه‌السّلام) عرض کرد: زمانی هایی است که می‌خواهم کاری انجام دهم ولی متحیر هستم که آیا انجام دهم یا از فکر آن خارج شوم!!  امام (ع) فرمودند: هنگام نماز که شیطان از هر وقت دیگر از انسان دورتر است قرآن را بگشا، اولین آیه‌ای که در آغاز صفحۀ دست راست می‌بینی، عمل کن. البته این نکته مهم است که آیا شما با درک درستی از نهی یا غضب بودن و یا خیر رحمت بودن یا هردو را در آیه می توانید داشته باشید یا خیر!!!

از پیامبر (ص) نیز نقل شده که ایشان فرمود: زمان استخاره با کتاب قرآن،در ابتدا سه بار سورۀ توحید (اخلاص) را بخوان، پس از آن نیز سه بار صلوات بر محمد و آلش بفرست و آنگاه بگو: « اللّهم تفألت بکتابك و توکلت علیك فأرنی من کتابك ما هو مکتوم من سرّك المکنون في غیبك؛ یعنی بارالهی، به کتاب تو تفأل می‌زنم، و بر تو توکل می‌کنم. پس از کتابت آنچه را در نهان غیب تو، پوشیده شده به نشانم بده. سپس قرآن را بگشا و از خط اول صفحۀ راست، مقصود خود را جویا شو.

نکته مهم در استخاره با کتاب قرآن : متوجه باشید که کتاب قرآنی که با آن قصد دارید استخاره بگیرید، قرآن کاملی همراه با تمامی سوره ها و جزء ها باشد، نه قرآنی که یک جزء یا چند جزء و یا فقط برخی سوره های مشهور را در خود دارد و امروزه معمولاً در مجالس ختم و یا در کتاب زیارت نامه ها از آنها زیاد داریم. « ثمّ افتح الجامع »؛ یعنی سپس قرآن کامل را [ که همۀ قرآن در آن است ] باز کن.

 روش استخاره کردن با تسبیح چگونه است

از علامۀ مجلسی نقل است که فرموده : پدرم از شیخ بهایی - رحمة‌الله علیه - نقل می‌فرمود که ما از مشایخ خود شنیده‌ایم که حضرت ولی عصر اروحنا فدا در مورد استخاره کردن با تسبیح روایت می‌کردند که: سه بار بر محمد و آل محمد صلوات بفرست، سپس میانۀ تسبیح را بگیر و دوتا دو تا رد کن. اگر آخری جفت آمد، جواب استخاره بد و چنانچه فرد آمد، جواب استخاره خوب است.و نقل شده یکی از بزرگان در زمان هایی که عجله داشتند از این روش استفاده می کردند.

استخاره با کاغذ یا ذات‌الرقاع چیست ؟

سیدبن طاووس و بیشتر علمای وقت این نوع استخاره گرفتن را بهترین استخاره می دانستند. در کتابی به نام احتجاج هست که حمیری، عریضه‌ای به خدمت حضرت امام زمان (ع) نوشت و سوال کرد اگر کسی در انجام یا ترک مطلبی متحیر شود و دو انگشتر برگیرد و پس بر یکی بنویسد « بکن » و بر آن دیگری « مکن » سپس هر دو را پنهان کند و چند مرتبه، خیر خود را از پروردگار بطلبد، سپس یکی از انگشتری ها را بیرون آورد و به آنچه روی آن نوشته عمل کند، آیا حکم استخاره دارد؟ حضرت ولیعصر در پاسخ بیان داشتند: آنچه عالم اهل بیت(علیهم‌السّلام) در باب استخاره مقرر فرموده نمازکردن و رقعه‌ها(کاغذ) نوشتن است، یعنی چنان باید کرد.

آیا عمل به استخاره الزامی و واجب است؟

هیچ الزامی در عمل به آن نیست و ترک عمل به استخاره حرام نیست، هرچند علما گفته اند اگر استخاره کرد افضل و بهتر است برخلاف آن عمل نشود. در زیر استفتاعات برخی مراجع را در مورد الزام به رعایت نتیجه استخاره را قرار داده شده است.

آیت‌الله خامنه ای:

سؤال: آیا عمل به واجب است؟

جواب: الزام شرعی در عمل به استخاره وجود ندارد ولی بهتر است بر خلاف آن عمل نشود.

آیت‌الله مکارم شیرازی:

سؤال: آیا پس از انجام استخاره موظف به انجام آن هستیم؟

جواب: عمل به نتیجه استخاره وجوب شرعی ندارد.

انجام استخاره با اینترنت و اپلیکیشن و نرم افزار چه حکمی دارد؟

در دنیای امروز تکنولوژی و اینترنت و فضای مجازی جز جدا نشدنی زندگی روزمره افراد شده و در همین راستا، با زیاد شدن کاربران رایانه ، اپلیکیشن ها و فضای اینترنت و زیاد شدن برنامه نویسی می توان در هر زمان و مکانی، استخاره گرفت. اما جای سوال اینجاست که آیا شرایط استخاره در این موارد محقق می شود و آیا به نتایج این استخاره ها می توان استناد کرد. نظر متخصصان علوم دین و مراجع را در این خصوص جویا خواهیم شد.

چکونگی صحت سوقم استخاره با از طریق مجازی ( کامپیوتر ) و اعتنا به آن در کلام مراجع عظام تقلید :

حضرت آیت الله العظمی خامنه ای: موارد مختلف است. اگر طبق روش های معمولی است مانعی ندارد.

حضرت آیت الله مکارم شیرازی: هرگاه طوری تنظیم شده باشد که آیات آغاز یکی از صفحات قرآن را بدون اطلاع قبلی منعکس کند مانعی ندارد.

حضرت آیت الله سیستانی: روش استخاره گرفتن در مفاتیح الجنان موجود است مراجعه شود.

حضرت آیت الله نوری همدانی: اگر استخاره کننده وارد در آن رشته باشد و بتواند از قرآن مجید برداشت مناسب و نزدیک به واقع داشته باشد اشکال ندارد.

همچنین یک تن از مجتهدین و مدرسین حوزه علمیه این گونه پاسخ داده اند: آیت الله علوی گرگانی: اگر بگونه صحیح انجام شود مانعی ندارد گرچه اعتنا کردن به اینگونه استخاره ها از نظر ما محل تردید است.

با سامانه جاب اینفو ( job info ) شغل خود را با هزینه کمتر از یک پیترا برای یک سال تبلیغ کنید

 خیلی ها دنبال شما می گردند!  دیده شوید

ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید