سیر تا پیاز معرفی شهر اصفهان

 جاب اینفو ( job info ) بانک اطلاعات مشاغل ایران

اطلاعات مشاغل شهر اصفهان

 

درآمدی بر شهر اصفهان

اصفهان، شهری غرق در تاریخ و هنر است که در مرکز فلات ایران تصاویری تماشایی را به دیدگان مردم هدیه می دهد. در کوچه ها و خیابان هایش عشق به هنر موج می زند. از سر و صدای بازار مسگران که حرف دلشان را بر جسمی بی جان نقش می کنند تا قدم به قدم پل هایش حکایت از ذوق ایرانی دارد. شهری که حیاتش را مدیون جوش و خروش زاینده رود است. حتی در زمانی که آبی از میانه ی شهر نمی گذرد عشق در آن جریان می یابد. خسته نمی شوی از تماشای تکه تکه ی این نصف جهانی که در سرزمینمان جای دارد.

دیدنی های بیشمار این شهر ما را بر آن داشت تا به آن سری بزنیم و به عنوان یکی از گردشگر پذیرترین شهرهای ایران آن را به شما معرفی کنیم. هر آنچه که در سفر به این شهر را لازم است بدانید برای شما بیان می کنیم تا اوقات خوشی را در اصفهان تجربه کنید. این بار به ارائه ی اطلاعاتی کلی درباره ی اصفهان می پردازیم و در مطالب بعدی به صورت مفصل به معرفی جاذبه ها، غذاها، سوغات و صنایع دستی و تفریحاتی که در این شهر انتظار شما را می کشند خواهیم پرداخت. 

 

اطلاعات جغرافیایی شهر اصفهان

 اصفهان در ۴۳۵ کیلومتری جنوب پایتخت ایران و در طول جغرافیایی ۵۱ درجه و ۳۹دقیقه و ۴۰ ثانیه شرقی و عرض جغرافیایی ۳۲ درجه و ۳۸ دقیقه و ۳۰ ثانیه شمالی قرار دارد. بنای این شهر بر روی دشتی نسبتا هموار با شیبی در حدود ۲ درصد و به طرف شمال شرقی ایجاد گردیده است.اصفهان به ۱۴ منطقه شهری تقسیم می شود و مرز های آن از غرب به سمت خمینی شهر و نجف آباد، از جنوب کوه صفه و سپاهان شهر، از سمت شمال به شاهین شهر و از شرق نیز به دشت سگزی منتهی می گردد. مناطق کویری از شمال و شرق آن را محاصره کرده اند و در قسمت غربی و جنوبی آن نیز سلسله کوه‌های زاگرس قرار گرفته است. اصفهان در ۱۵۷۰ متری از سطح دریا قرار گرفته است و وجود زاینده رود که از زردکوه بختیاری سرچشمه می گیرد، یکی از دلایل پیدایش و رونق آن می باشد.

 

تاریخچه شهر اصفهان

اصفهان از آن دسته شهرهایی است که در مرکز فلات ایران قرار دارد و فراز و نشیب های زیادی را تا به امروز پشت سر گذاشته است. تعداد بسیاری از کارشناسان اتفاق نظر دارند که تهمورث، سومین پادشاه از سلسله پیشدادیان این شهر را بنا نهاد. در هنگام حمله اسکندر مقدونی به ایران، این شهر مرکز اقوام گابیوها بوده و در تاریخ از اصفهان با نام گی یا جی در پارس علیا یا گابای یا تابای یاد شده است. در زمان هخامنشیان به دلیل قرار گیری محل تقاطع راه های عمده و اقامتگاه سلطنتی در آن به عنوان یکی از شهرهای مهم محسوب می گردد تا آنجا که استرابون جغرافی دان یونانی، از این شهر به عنوان مرکز کشور ایران نام می برد.

تاریخ دانانی همچون ابن فقیه همدانی، موسی خورنی، الاصطخری، ابن حوقل، المقدسی، یاقوت حموی، ابوالفدا و ابن خلدون این واقعه را در نوشته هایشان در مورد اسکان یهودیان در اصفهان سخن به میان می آورند و اتفاق نظر دارند که با فتح بابِل توسط کورش بزرگ و آزاد سازی یهودیان از اسارت نبوکدنصر شاه بابل تعدادی از آنها در ایران و در منطقه ای به نام دارالیهودیه ساکن شدند. این منطقه در کنار جی قرار داشت و بعدها با اتصال جی و دارالیهودیه به یک دیگر شهر اصفهان پدید آمد.

در زمان اشکانیان اصفهان به عنوان مركز و پايتخت يكی از ايالت هاي وسيع پادشاهان اشکانی در نظر گرفته شد.

یزد گرد اول پادشاه ساسانی یک پادگان نظامی در اصفهان ایجاد نمود تا آموزش و اعزام نیروهای کمکی در آن صورت گیرد. نیروهای ثابت نیز در سه مرکز نظامی در مرو، گرگان و تیسفون آموزش داده می شدند. به همین دلیل می توان گفت که نام اسپهان (به معنای جایگاه ارتش) از روزگار ساسانیان بر اصفهان نهاده شده است. کتاب های تاریخی به اسکان سواره نظام های ساسانی در سبزه‌زارهای پیرامون اسپهان در هنگام صلح اشاره می کنند.

اسپهان و ارمنستان همواره یکی از محل های اسکان ولیعهد ساسانیان بوده اند اما اسپهان نشیمن‌گاه و قلمرو نفوذ اعضای هفت خانواده بزرگ ایرانی صاحب نفوذ در پادشاهی (واسپوهران) نیز بوده است و به همین دلیل در آن زمان امتیازات خاصی برای آن در نظر گرفته می شد.

در منابعی که از تاریخ ایران در زمان ورود اسلام سخن می گویند از شهری به نام جَی در مکان فعلی محله جی و یهودیه در سه کیلومتری غرب جی نام برده شده است. منطقه ی جغرافیایی شهر نیز با نام اسپاهان یا اسپهان شناخته می شود. شهر اسپهان در سال ۲۳ هجری توسط اعراب فتح شد و مانند دیگر شهرهای ایران تا آغاز سده ی چهارم هجری زیر سلطه ی آنها قرار داشت. در زمان خلیفه منصور عباسی کارهای زیادی برای آبادانی آن صورت گرفت. وی دستور احداث کاخی بزرگ در روستای خشینان در محل احمدآباد امروزی صادر کرد سپس بارویی به دور شهر اصفهان کشید و در همین زمان خشینان به جویباره (یهودیه) متصل شد.
در سال ۳۱۹ ه.ق. مردآویج زیاری اصفهان را تصرف کرد و آن را به عنوان پایتخت در نظر گرفت. رکن‌الدوله دیلمی نیز در سال ۳۲۷ قمری این شهر را به عنوان پایتخت سلسله ی دیلمیان برگزید. از همین دوران سیر پیشرفت در اصفهان از سر گرفته می شود و بسیاری از اهل دانش به سوی آن می آیند.

در سال ۴۴۲ هجری قمری، طغرل سلجوقی اصفهان را با ویرانی های بسیار به دست آورد و سپس ابولفتح مظفر نیشابوری حاکم طغرل در این شهر ۵۰۰٬۰۰۰ دینار را صرف آبادانی شهر نمود و به مدت سه سال دریافت مالیات از مردم را منع کرد. توسعه ی سریع شهر باعث شد که مردم گریخته از شهر دوباره به آن باز گردند و رونق در اصفهان از سر گرفته شد. طغرل، پایتخت حکومتش را در اصفهان نهاد و این پیشرفت و گسترش تا زمان آلب ارسلان نیز ادامه پیدا کرد. اوج شکوه اصفهان را می توان در دوران ملکشاه مشاهده کرد. در همین زمان بود که خواجه نظام الملک طوسی با تدابیر بسیار شهر را به منزلت بالایی رسان به طوری که جمعیت شهر دو برابر و بناهای زیبایی در آن ساخته شد.

با روی کار آمدن خوارزمشاهیان و حمله ی مغول آسیب های فراوانی به اصفهان وارد آمد و این شهر در سال ۶۳۹ هجری قمری به دست مغولان افتاد.

در سال ۱۰۰۶ هجری قمری، پایتخت صفویه، توسط شاه عباس صفوی، از قزوین به تهران منتقل شد. دلیل این کار علاقه ی وی به طبیعت، دوری از مرزها، کاهش دادن قدرت قزلباشان، بهبود تجارت و ترس شاه عباس از پیشگویی منجمان در مورد در خطر بودن جان او در قزوین ذکر شده است. مسجدها، آب انبارها و کاروانسراها، پدید آمدن شبکه‌های کامل ارتباطی و آبیاری به ابتکار شیخ بهایی و تقویت زیربنای کشاورزی با بنیان نهادن شهر بازرگانی نجف آباد در چند کیلومتری غرب اصفهان برای تهیه ی آذوقه شهر از جمله اتفاقات مهم اصفهان در این دوره بود.
 این اتفاقات سبب شد تا اصفهان برتری و اقتدار خود را در میان شهرهای خاورمیانه از دوره ی شاه عباس اول تا مرگ شاه عباس دوم حفظ کند. افزوده شدن محلات عباس‌آباد، جلفا، گبرآباد و اسپهان و ساخته شدن ۱۳۷ کاخ، ۱۶۲ مسجد، ۴۸ مدرسه، ۲۷۳ حمام و ۱۲ گورستان برتری خاصی به این شهر بخشید.

محمود افغان پس از ۶ ماه محاصره توانست سلسله ی صفویه را منقرض کند و موجب سقوط اصفهان شود.

در زمان سلطنت ناصر الدین شاه پسر وی، مسعودمیرزا ظل‌السلطان حاکم ارس، کردستان، لرستان، یزد و اصفهان شد. او به دلیل علاقه به داشتن نیروی نظامی شخصی، ارتش نظامی را با لباس و اسلحه ی ارتش اتریش و آموزش از سوی معلمان نظامی آلمانی در اصفهان به راه انداخت. همین امر سبب شد تا ناصرالدین شاه از بیم خودسری های وی، او را از حکومت سایر بلاد عزل کند و تنها اصفهان را به او بسپارد. ظل السلطان در مدت سی و چهار سال سلطه بر اصفهان بیش از ۵۰ اثر و بنای تاریخی و باغ ایرانی را ویران کرد.

شهر اصفهان در دوره پهلوی به دلیل شرايط تاريخي و جغرافيايي خاص خود در کانون توجهات قرار گرفت و در راستای بازسازی اماکن تاریخی و توسعه ی صنعتی آن اقداماتی انجام شد. در شهریور ۱۳۲۰ و در جریان اشغال ایران توسط قوای متفقین (نیروهای بریتانیا و شوروی)، جنگ های محلی در اصفهان شدت گرفت و جدایی هایی را در میان مردم افکند.

در نهایت در جریان انقلاب اسلامی ایران در ۱۴ مرداد ۱۳۵۷ بیشتر قسمت های شهر به اشغال مردم درآمد و شاه برای مقابله با آنها اعلام حکومت نظامی نمود. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، آبادانی هایی در این شهر صورت گرفت و به شکل امروزی خود درآمد. فراوانی آب و آلودگی کمتر در جنوب غربی اصفهان موجب توسعه ی این قسمت در سده های اخیر شده است.

 

پیشینه نام شهر اصفهان

اصفهان از روزگاران کهن تا ظهور اسلام در ایران به ابن نام ها خواهنده شده است:

الیهودیه، صفاهان، صفویان، رشورجی، سپاهان، سپانه، شهرستان، صفاهان، آپادانا، آصف‌هان، اسباهان، اسبهان، اسپاتنا، اسپادنا، اسپاهان، آسپدان، اسپدانه، اسپهان، اسپینر، اسفاهان، اسفهان، اصباهان، اصبهان، اصپدانه، اصفاهان، اصفهانک، انزان، بسفاهان، دارالیهودی، رشورجی، سپاهان، سپانه، شهرستان، صفاهون، گابا، گابیان، گابیه، گبی، گی یا جی و گیصفاهون

پس از فتح شهر توسط اعراب مسلمان به دلیل عدم وجود پ در ادبیات عرب، نام اصفهان جایگزین نام اسپهان گردید.

جمعیت: جمعیت اصفهان بر طبق آمار رسمی کشور در سال ۱۳۹۰، ۱۷۵۶۱۲۶ نفر می باشد.

زبان: ساکنان اصفهان به زبان فارسی و لهجه ی اصفهانی سخن می گویند. در لهجه ی اصفهانی تفاوت هایی در آوا، واژگان، آهنگ ادای جمله ها و گاه ساختار نسبت به زبان فارسی دیده می شود. با آن تفاوت‌های آوایی، واژگانی و گهگاه ساخت‌واژه‌ای دارد. از ویژگی‌ جالب توجه لهجه اصفهانی اضافه کردن حرفِ س به جای است به آخر واژگان است. در کنار لهجه ی اصفهانی تکلم به گویش کلیمیان اصفهان و ارامنه نیز کاربرد دارد.

دین و مذهب: اکثریت مردم اصفهان پیرو دین اسلام و مذهب تشیع هستند اما ارامنه، یهودیان، مسیحیان و زرتشتیان و سایر اقلیتهای مذهبی نیز در شهر ساکن هستند.

اقتصاد: شهر اصفهان به دلیل جاذبه های بسیاری که در خود جای داده است قطب گردشگری کشور ایران محسوب می شود. همچنین بخشی از اقتصاد این شهر تحت تاثیر کشاورزی و دامپروری رایج در اطراف آن قرا می گیرد. پرورش زنبور عسل و ماهی از مشاغل رایج در اصفهان است. صنایع نیز نقش مهمی در اقتصاد اصفهان ایفا می کنند و عبارتند از: كارخانه ذوب‌آهن، صنایع فولاد مباركه اصفهان،‌ كارخانه پلی‌اكریل اصفهان، صنایع نظامی، صنایع مواد غذایی و فرآورده‌های پلاستیكی و كارخانه‌های بافندگی و ریسندگی.

در کنار صنایع، معادن نیز تاثیر شگرفی بر اقتصاد شهر دارند معادنی که از میان آنها می توان به معدن سنگ، طلا و سرب اشاره نمود.

رونق گردشگری در این شهر باعث شده است که صنایع دستی نیز جایگاه خود را بیابند و خاتم‌سازی، میناكاری، قالی‌بافی،‌ سكمه‌دوزی، قلم‌كاری، مینیاتورسازی، نقاشی و تذهیب، كاشی و سرامیك، نقره‌‌سازی و ملیله‌‌سازی نیز منبع درآمدی برای ساکنان اصفهان باشند.

شهرهای خواهرخوانده: شیان- چین، کوالالامپور - مالزی، فلورانس - ایتالیا، سنت پترزبورگ - روسیه، یاش - رومانی، بارسلون - اسپانیا، ایروان - ارمنستان، کویت شهر - کویت، فرایبورگ - آلمان، هاوانا - کوبا، لاهور - پاکستان، داکار - سنگال، بعلبک - لبنان، نیشابور و یزد و تبریز - ایران، حیدرآباد - هند، توکیو - ژاپن، اوسان - کره جنوبی

آداب و رسوم: در اصفهان هم مانند سایر شهر های ایران در ایام خاصی از سال مراسم های گوناگونی برگزار می شود. آیین سقا خوانی در محرم، مراسم های ویژه ی ازدواج و مراسم هایی که در شهرهای اطراف صورت می گیرد در جای خود قابل توجه هستند.

غذا: در گشت و گذار خوشمزه در شهر اصفهان می توانید یکی از غذاهای سنتی این شهر را میل کنید. بریانی، خورشت ماست، گوشت و لوبیا و کشک بامجان از جمله غذاهایی هستند که در اصفهان سرو می شوند.

سوغات: گز و پولکی شاخص ترین سوغات اصفهان هستند. در کنار این سوغاتی های خوشمزه صنایع دستی اصفهان همچون خاتم‌، میناكاری، قلم‌كاری، مینیاتورسازی، نقاشی و تذهیب و طلا ونقره هم طرفداران خاص خود را دارند. برای خرید سوغات چه جایی بهتر از بازار اصفهان؛ در این بازار می توانید انوع و اقسام سوغات و صایع دستی اصیل اصفهان را خریداری کنید.

اقامت: در سفر به اصفهان می توانید از انواع مختلف اقامت برای گذراندن اوقاتی خوش در این شهر استفاده کنید. هتل ها در انواع مدرن و سنتی، مهمانسراها، خانه های محلی و کمپینگ گزینه هایی هستند که پیش روی شما قرار می گیرند.

حقایقی در باره اصفهان

* سومین شهر پهناور ایران و سومین شهر پرجمعیت ایران پس از تهران و مشهد است.

* ۶ اثر تاریخی آن به عنوان میراث تاریخی در یونسکو به ثبت رسیده‌اند.

* در سال ۲۰۰۶ به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام انتخاب شد.

* در سال ۱۳۸۸ عنوان پایتخت فرهنگ و تمدن ایران اسلامی و  پایتخت صنعتی ایران بعد از تهران را به خود اختصاص داد.

* به دلیل وجود معماری زیبای اسلامی و بسیاری از بلوارهای زیبا، پل‌های سرپوشیده، تونل‌های زیبا، کاخ‌ها، مسجدها و مناره‌های منحصربفرد، در فرهنگ ایرانی، نصف جهان لقب گرفته است.

* در آذر ۱۳۹۴ به همراه رشت به عنوان نخستین شهرهای ایران، به شبکه شهرهای خلاق جهان (شهری که از نوآوری و توانمندی‌های شهروندان در توسعه پایدار شهری استفاده می‌کند) زیر نظر یونسکو پیوست.

به طور کلی آب و هوای اصفهان از نوع معتدل و خشک است و همین امر سبب شده است تا مقدار بارش باران و برف در آن کم باشد. اقلیم شهر اصفهان در شمال و شرق تحت تاثیر کویر بوده و گرم است اما در جنوب به دلیل وجود کوه صفه آب و هوای خنک تری دارد.

بهار : در فصل بهار ماه های فروردین و اردیبهشت هوا مطبوع است اما با ورود به خرداد کم کم گرم می شود.

تابستان : همانگونه که از اقلیم معتدل و خشک بر می آید تابستان های گرمی در اصفهان وجود دارد . این گرما تا اوایل پاییز ادامه پیدا می کند.

پاییز: در فصل پاییز و ماه آبان و و نیمه ی اول آذر هوا مطبوع است اما هر چه به پایان آذر نزدیک شویم، سرمای زمستان بیشتر حس می شود.

زمستان: در زمستان ها میزان بارش برف کم است و برودت هوا خیلی زیاد نیست.

حمل و نقل برون شهری

ورود به شهر اصفهان و خروج از آن از راه های زمینی، ریلی و هوایی امکان پذیر است و بدین منظور می توان از انواع وسایل زیر استفاده کرد.

فرودگاه بین‌المللی اصفهان

فرودگاه بین المللی اصفهان به عنوان یکی از پر رفت آمدترین فرودگاه‌های کشور که با نام فرودگاه شهید بهشتی شناخته می شود در ۱۸ کیلومتری شمال شرقی آن واقع است. این فرودگاه ۶۰ پرواز در مسیرهای ورودی و خروجی روزانه و ۳۰۰ پرواز هفتگی به ۳۰ مقصد در داخل و خارج از ایران را پشتیبانی می کند به طور میانگین در هر هفته هزار مسافر از طریق این فرودگاه مسافرت خود را انجام می دهند.

راه آهن اصفهان

شهر اصفهان دارای یک ایستگاه در خط ریلی کشور است. طراحی خاص این ایستگاه و ایجاد ستون هایی با استفاده از اصول معماری اسلامی – ایرانی و سرستون های هشتی به عنوان یکی از زیباترین ایستگاه های راه آهن ایران شناخته می شود. این ایستگاه در ميدان آزادی، خيابان هزار جريب، ۵ كيلومتری جاده شيراز، روبه روی سپاهان شهر قرار دارد.

پایانه های اتوبوسرانی

۴ پایانه ی مسافربری در اصفهات به ارائه ی خدمات می پردازند که عبارتند از:

پایانه کاوه

 این پایانه در خيابان كاوه بعد از پل چمران قرار دارد و ۱۶ شرکت مسافربری در آن به جابه جایی روزانه ۱۲ هزار مسافر مشغول هستند. امکاناتی که در این پایانه در اختیار مسافران قرار دارد عبارتند از:

ﻫﺘﻞ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﺳﺮوﻳﺲ ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻇﺮﻓﻴﺖ ۸۰ ﺗﺨﺖ، رﺳﺘﻮران، ﺣﻤﺎم، ﺧﺪﻣﺎت ﺗﺎﻛﺴی و اﺗﻮﺑﻮس ﺷﻬﺮی و ﺗﺎﻛﺴی ﺗﻠﻔﻨی، ﭘﺎرک ﺳﻼﻣﺖ و دﺳﺘﮕﺎﻫ های ورزﺷی، نمازخانه های مرکزی ﻣﺴﺠﺪ ﻗﺒﺎ و ﺷﺶ ﺑﺎب ﻧﻤﺎزﺧﺎﻧﻪ ﻣﺮداﻧﻪ و زﻧﺎﻧﻪ در ﺳﻜﻮﻫﺎي ﺳﻮار ﺷﺪن ﻣﺴﺎﻓﺮ، ۱۰۴ ﻓﺮوﺷﮕﺎه ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳی، ﭘﻮﺷﺎک، ﻛﺎدوﻳی، ﺻﻨﺎﻳﻊ دﺳﺘی و . . .، ۶ دﺳﺘﮕﺎه ﺷﺎرژر ﺗﻠﻔﻦ ﻫﻤﺮاه، اﺗﺎق ﻣﺎدر و کودک، دﺳﺘﮕﺎه های ﺧﻮدﭘﺮداز

پایانه جی

 این پایانه در فلكه احمد آباد، خيابان جی، ابتداي خيابان همدانيان قرار دارد و روزانه ۲۵۰۰۰ مسافر را توسط ۳ شرکت مسافربری جابه جا می کند.

امکاناتی که در این پایانه قرار دارند عبارتند از: ﺧﺪﻣﺎت ﺗﺎﻛﺴی ﺳﺮوﻳﺲ، نمازخانه مردانه و زنانه، ۱۵ ﻓﺮوﺷﮕﺎه ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳی، ﺻﻨﺎﻳﻊ دﺳﺘی، ﭘﻮﺷﺎک، ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت و . . .

پایانه زاینده رود

پایانه زاینده رود وظیفه ی سرویس دهی به شهرهای غربی استان اصفهان و استان چهارمحال و بختیاری را بر عهده دارد و در پل وحيدِ بلوار ميرزا كوچک خان جنگلی واقع شده است. روزانه ۱۳۵۰۰ مسافر از طریق ۷ شرکت مسافربری از این پایانه به اقصی نقاط کشور سفر می کنند و به همین دلیل این پایانه به عنوان پر رفت‌و‌آمدترین پایانه ی اصفهان محسوب می شود. پایانه ی زاینده رود این امکانات را در خود دارد: ﺧﺪﻣﺎت ﺗﺎﻛﺴی ﺳﺮوﻳﺲ، نمازخانه مردانه و زنانه، ۱۵ ﻏﺮﻓﻪ ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳی، ﺻﻨﺎﻳﻊ دﺳﺘی، ﭘﻮﺷﺎک، ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت و . . . ، دستگاه های اطلاع رسانی بلوتوث

پایانه صفه

ﭘﺎﻳﺎﻧﻪ ﺻﻔﻪ در خيابان آزادی، ابتدای هزار جريب  قرار دارد و به شهرهای استان اصفهان و اکثر نقاط کشور به ویژه شهرهای جنوبی را برعهده دارد. ۱۵ شرکت مسافربری در این پایانه در هر روز به ۱۰۰۰۰ مسافر خدمات رسانی می کنند. امکانات این پایانه عبارتند از: هتل مجهز به سرویس کامل با ۵۰ نفر ظرفیت، رستوران، ﺧﺪﻣﺎت ﺗﺎﻛﺴی وﻳﮋه، اﺗﻮﺑﻮس ﺷﻬﺮی و ﺗﺎﻛﺴی، ۲۷ ﻓﺮوﺷﮕﺎه ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳی، ﺻﻨﺎﻳﻊ دﺳﺘی، ﭘﻮﺷﺎک و. . .

حمل و نقل درون شهری

به منظور جابه جایی در سطح شهر اصفهان می توانید از مترو، اتوبوس و تاکسی استفاده کنید.

مترو
متروی اصفهان دارای ۵ خط است که عبارتند از:

خط شماره یک به صورت شمالی - جنوبی و شامل بیست و یک ایستگاه می باشد که از شمال غربی آغاز و به کوه صفه در جنوب منتهی می‌شود.

خط شماره دو به صورت شرقی - غربی دار و شامل یست و یک ایستگاه می باشد که  از شمال شرقی آغاز و به خمینی شهر ختم می گردد.

خط شماره سه از فولادشهر در جنوب غربی شهر آغاز می شود و در ایستگاه میدان آزادی پایان می یابد.

خط شماره چهار دنباله ی خط اول تا بهارستان و شهر مجلسی است.

خط شماره پنج در ادامه ی خط اول از سمت شمال به سمت شاهین شهر می باشد.

اتوبوس و تاکسی

شهر اصفهان از نظر وجود خطوط تاکسی و اتوبوس در سطح قابل قبولی قرار دارد. این شهر دارای خطوط اتوبوسرانی بی آر تی نیز می باشد.

 

مساجد را می توان یکی از شاخص ترین بناهای معماری در ایران دانست. در آمیختن فرهنگ ایرانی و اسلامی پس از ورود این دین آسمانی به ایران باعث شد تا همه ساخته های ایرانیان چهره ای تازه به خود بگیرند و متفاوت تر از همیشه به نظر برسند. معماران و هنرمندان ویژگی های اسلامی را به هنر ایرانی اضافه کردند و از این ترکیب در ساخت عبادتگاه های‌شان بهره گرفتند تا فضایی سرشار از شور و شوق معنوی و هنر ایرانی را ایجاد کنند.

مسجد آقابزرگ یکی از نمونه های کم نظیر معماری در ایران است و یکی از دیدنی های چشم نواز سرزمین‌مان به شمار می رود. برای دیدن این مسجد تماشایی باید راهی کاشان شویم؛ شهری که جاذبه های بسیاری را در خود جای داده است و در میان کویر خودنمایی می کند. کوچه پس کوچه های این شهر پر از آثاری هستند که می توان برای ساعت ها به آنها نگریست و در هر دقیقه جلوه ای تازه کشف کرد. 

 

آشنایی با آثار دیدنی اصفهان

آشنایی با مسجد آقابزرگ کاشان | شاهکار دوره قاجار

کاشان شهری غنی از نظر آثار تاریخی است و در هر گوشه ای از آن می توان نمونه ای کم نظیر را یافت. مسجد آقابزرگ یکی از دیدنی ترین جاذبه های این شهر است که در کوچه ای به همین نام قرار گرفته است و به راحتی می توان آن را پیدا کرد. این مسجد در واقع مجموعه مسجد و مدرسه‌ای بزرگ و منسوب به ملا مهدی نراقی است که یکی از مراجع تقلید شیعه در گذشته بود و به آقابزرگ شهرت داشت. این بنا هم برای عموم کاربرد دارد و هم توسط طلاب مورد استفاده قرار می گیرد. سنگ بنای این مسجد توسط مردی نیکوکار به نام حاج محمدتقی خانبان و پسرش در قرن 13 قمری گذاشته شد و زمان ساخت آن مصادف با دوران پادشاهی محمد شاه قاجار بود. 

آنچه این مسجد را تماشایی جلوه می دهد تزیینات و عناصر نفیس به کار رفته در آن است که هر چشمی را به خود خیره می کند. از مقرنس کاری سر در مسجد گرفته تا گچ بری های ظریف و کاشی کاری چشم نواز همه و همه باعث شده اند تا این مسجد مورد توجه قرار گیرد و میزبان گردشگران باشد. مسجد آقا بزرگ تنها مسجد پنج طبقه دنیای اسلام نیز هست و همین موضوع اهمیت آن را چندین برابر می کند. همچنین در این مسجد چند فیلم و مجموعه تلویزیونی و سینمایی هم ساخته شده که از میان آنها می توان به طوقی، عیاران و ملاصدرا اشاره کرد.

 

تاریخچه مسجد آقابزرگ

در سال 1221 هجری شمسی و مقارن با پادشاهی محمدشاه قاجار بود که حاج محمد تقی خانبان تصمیم گرفت مکانی را جهت نماز جماعت عموم مردم و کلاس درس و بحث دامادش، ملا مهدی نراقی ایجاد کند. او نقطه ای را در کاشان در نظر گرفت و پس از 8 سال مسجد آقابزرگ را در سال 1227 مصادف با سال‌های نخستین سلطنت ناصرالدین‌شاه در اختیار مردم قرار داد. تاریخ هایی مربوط به سال های ۱۲۶۳، ۱۲۶۴، ۱۲۶۸ هجری قمری یعنی حدود سال های 1225، 1226 و 1230 خورشیدی در کتیبه‌های موجود در صفه شبستان، داخل شبستان زیر گنبد، اِزاره (1) محراب و سردر ورودی مسجد نیز دیده می شوند و پیشینه این مسجد را تایید می کنند.

برخی بر این باورند که مسجد آقابزرگ امروزی بر روی آثار به جامانده از زلزله 1157 خورشیدی و یا پیش از آن بنا شده که متعلق به دوره های گذشته بوده اند. کارشناسان می گویند آثار و نشانه هایی وجود دارد که نشان می دهد شبستانِ ۴۰ ستونِ شمالی مسجد، بر روی بقایای خانقاه، مسجد، مقبره و مدرسه خواجه تاج الدین (2) ساخته شده است. آنها می گویند که این شبستان بعدها با مسجد و مدرسه مجاور آن ادغام شده و یکی از نمونه‌های ایجاد هماهنگی و اتصال دو بنا در کنار هم به شمار می رود.

۴۰ ستون غربی گنبدخانه مسجد، مهم‌ترین بنایی است که بعدها به قسمت اصلی و گنبد خانه اضافه شد؛ اما صدماتی را به ویژگی های معماری آن وارد کرد. معمار مسجد بنای گنبدخانه را به گونه ای طرح ریزی کرده بود که از چهار طرف به فضای باز راه داشته باشد تا در تابستانِ طاقت‌فرسای کویر، هوا در پیرامون آن جریان یابد و تهویه به صورت طبیعی صورت گیرد. این تدبیرِ هوشمندانه معمار، در زمان حاج ملا تقی محمدعلی نراقی -فرزند آقابزرگ- و به هنگام ساختِ شبستانِ غربیِ گنبدخانه از بین رفت چرا که بنا از یک سو محدود شد.

تغییرات مسجد به همین جا ختم نشد و در سال های بعد هم در بعضی قسمت‌ها به ویژه در و پنجره‌های بخش های مختلف مجموعه، تغییراتی داده شد. این بخش ها عبارت بودند از: ۲ اتاق گوشواره‌های بالاخانه  که در دو طرف ایوان اصلی گنبدخانه قرار داشتند و ۴ اتاق بالاخانه که بالای سردرِ ورودی واقع شده اند. 

در این تغییرات در و پنجره‌های ارسیِ  بالارو از میان برداشته شده و با درگاه‌هایی با دو نیم دایره جایگزین شدند. این نوع درگاه ها در معماری ایرانی جایگاهی نداشتند و از زمان بازگشت ناصرالدین شاه از سفر دومش به اروپا در سال ۱۲۹۵ هجری قمری در بناها به کار رفتند.

حدفاصل گنبدخانه و شبستان غربی با ۳ در مشبک چوبی از هم جدا می شد که ارسی‌های بالارو داشتند؛ اما پس از مدتی توسط موریانه از بین رفتند و به ناچار با درهای فلزی جایگزین شدند. در سال های اخیر سازمان ملی حفاظت آثار باستانی برای حفظ نمای مسجد به جای این درهای فلزی، درهای چوبی و ارسی کار گذاشته است. در و پنجره‌های مشبک و بالاروی حجره های مدرسه طبقه زیرین نیز به دلیل حمله موریانه ها از بین رفته بود که در سال های اخیر مرمت شده است.

نام این اثر از تاریخ 11 آذر سال 1330 خورشیدی با شماره 382 در فهرست آثار ملی کشور قرار دارد و از آثار ارزشمند کشورمان محسوب می شود. هزینه های جاری مسجد و تعمیر و نگهداری آن نیز توسط واقفین تامین می شود؛ آنها برخی از املاک خود را وقف کرده اند تا درآمد به دست آمده از آنها صرف مسجد آقابزرگ شود.

 

جایگاه تاریخی و معماری بنا

بنای مسجد-مدرسه آقابزرگ کاشان درست در زمانی ساخته شد که نخستین نشانه های تاثیر معماری غربی در معماری ایران مشاهده می شود. در سازه هایی همچون کاخ عالی قاپوی اصفهان و کاخ گلستان تهران نیز الهام از معماری غربی به چشم می خورد. گروه دیگری از بناها و به ویژه مساجد ساخته شده در زمان پادشاهی محمد شاه قاجار با الهام کامل از معماری سنتی بویژه معماری صفویه احداث شدند که از میان آنها می توان به مسجد امام تهران اشاره کرد. آنچه که مجموعه آقابزرگ را از تمامی بناهای هم عصر خود متمایز می کند این است که، نه از معماری سنتی در ساخت آن پیروی شده و نه عناصر غربی در آن حضور پیدا کرده اند. در عین حال که این بنا بر اساس اصول معماری ایرانی ساخته شده، تفاوت ها و نوآوری های غیر قابل انکار نیز در آن دیده می شود. این نشان می دهد که معمار بنا هم به تغییرات زمانی خود توجه داشته و هم به ارزش های پایدارِ معماریِ گذشته، پایبند بوده است. نگرش نو و هماهنگ با تحولات زمانه را می توان در این موارد یافت: استفاده از اختلاف سطح، ایجاد طبقات، بازی با حجم ها، درک تازه از فضا و برخوردی بی پیرایه با تزیینات

از آنجا که معماری ایران پس از این دوران به شیوه دیگری ادامه پیدا کرد، بناهای معدودی با این اصول ساخته شدند. در نتیجه کمتر بنایی به این شکل در روزگار کنونی دیده می شود و مجموعه آقابزرگ در میان بناهای منحصر به فرد ایران قرار می گیرد.

 

علت نامگذاری شهر اصفهان

مجتهد بزرگ کاشان، ملا محمد مهدی نراقی همزمان با تولد فرزند آخرش از دنیا می رود و بر اساس رسم آن زمان، نام وی را بر فرزندش می گذارند. پس از مدتی فرزند به دنباله روی از راه پدر، مجتهد می شود و مردم کاشان به دلیل جلوگیری از اشتباه به خاطر تشابه اسمی پدر را " آقا بزرگ" و فرزند را " آقا کوچک" می خوانند.

محمد شاه قاجار در سفر به اصفهان چند روزی در کاشان اقامت می گزیند و با علمای شهر و از جمله با آقا کوچک دیدار می کند. شاه متوجه می شود که وی از درجه علمی بالایی برخوردار است پس دستور می دهد که او را هم آقابزرگ بخوانند. حاج محمد تقی خانبان، حاکم وقت شهر نیز مامور می شود که این مسجد و مدرسه را برای این مجتهد بزرگ بنا کند و دخترش را نیز به عقد وی درآورد.

نقل است که در جلسه دیدار شاه و علما، شاه پس از پی بردن به مقام علمی ملامحمد مهدی از وی و دیگر علما خواست که هر آنچه می خواهند را بیان کنند. ملا محمد مهدی می گوید: " پشه ها را از ما دور کن!" شاه پاسخ می دهد: "درخواستی از من بکنید که بتوانم آن را اجابت کنم من از انجام این کار عاجزم" سپس از او خواسته شد که برای رعیت مسجدی بنا کند تا در آن نماز بخوانند.

 

معماری مسجد آقابزرگ

مدرسه آقابزرگ به سبک مدارس چهارباغ و صدر اصفهان ساخته شده است و پلان مسجد آقابزرگ کاشان آن را در زمره مساجد دارای سه شبستان قرار می دهد. معمار بنا شخصی به نام استاد شعبانعلی پشت مشهدی و نقاش آن استاد محمد باقر قمصری است و کتیبه های مسجد توسط اساتید برجسته خوشنویس کاشان از جمله محمد ابراهیم (جد خاندان معارفی)، محمد حسین (جد خاندان ادیب) و سید صادق کاشانی نگاشته شده اند. مسجد آقابزرگ تنها مسجد 5 طبقه جهان است و دو صحن یا حیاط در بالا و پایین دارد. 

معماری این بنا نکات ویژه ای دارد که به آنها می پردازیم:

 

سرپیچی از اصول سنتی مسجد و مدرسه سازی

نكته مهم و قابل توجه در این محل، همین تلفیق مسجد و مدرسه با دو الگو و نقشه متفاوت است. نکته قابل توجه در مورد این مجموعه تعدد و تنوع عملکرد آن است. برای فهم این ویژگی می توان به عملکردهای موجود در مدارس علمیه اشاره کرد که عمدتا محدود و مشخص هستند و حتی در مدارس بزرگ هم که توسط حاکمان ساخته می شدند، این محدودیت مشاهده می شود؛ اما در مجموعه آقابزرگ با تلفیق مسجد و مدرسه، همه فضاهای متنوع و مورد نیاز مدرسه و حتا فضاهایی بیشتر از سایر مدارس ساخته شده است. این تعدد عملکرد در حالی در بنا وجود دارد که محدودیت زمین نیز وجود داشته و احداث چند طبقه ای نیز راه حلی برای حل این مشکل به شمار می رود. این نوع ساختار به نوعی شکستن اصول طراحی سنتی است در حالی که مساجد و مدارس هم دوران با بنای آقابزرگ هیچ وقت از قالب های موجود در جامعه خارج نمی شدند. هیبت اصلی بنا و گنبد و بارگاه چشمگیر آن از نظر بزرگی ساختمان و طرح عالی و نقشه بی نقص و به کارگیری فنون معماری اصیل ایرانی با نمونه دیگری قابل قیاس نیست و شاهکاری در نوع خود به شمار می رود.

در نگاه اول ساختار مدرسه تقریبا هماهنگ با الگوی سنتی مدارس دیگر است؛ اما در عین حال ابتکاراتی در طراحی این بنا به ویژه استفاده از سرداب به عنوان مدرس (محل تحصیل) در آن دیده می شود. باز بودن مسجد از چهار طرف یکی از بارزترین سرپیچی ها از سنت های موجود در مسجد سازی است که البته اشکالاتی نیز دارد. مهم ترین مشکل، مکان قرارگیری قبله و جهت آن است که تا حدی از آن سرپیچی شده است و به نظر می رسد سازنده کاملا آگاهانه و در نتیجه محدودیت ها این کار را انجام داده باشد. گفته می شود سازنده بنا سعی در احیای مسجد قدیمی موجود در این مکان داشته و جهت قبله مسجد اصلی با پیروی از مسجد قدیمی به این صورت درآمده است. وجود بنای تاریخی بقعه خواجه تاج الدین با قدمت 700 سال در جبهه شرقی را نمی توان نادیده گرفت که نقش بسزایی در محدودیت ساخت داشته است. تناسبات زمین موجود از دیگر نکاتی بوده که در این تصمیم سازنده نقش داشته چرا که زمین در این محل بسیار کشیده و نامتناسب می شود.

سردر، بخشی غیر متعارف در مساجد یا مدارس است؛ اما در مسجد آقابزرگ دیده می شود و انسان را به یاد باغ های قدیمی ایرانی می اندازد. این سردر باعث ایجاد سه ارتفاع متفاوت شده و رواق های شرقی و غربی و در نهایت گنبدخانه مسجد با ارتفاعی بسیار بیشتر از حد انتظار ساخته شده اند که این مساله نیز تفاوت این مجموعه را با سایر نمونه های مشابه آشکار می سازد.

 

تزیینات تماشایی و پرهیز از افراط در مسجد مدرسه آقا بزرگ

مجموعه آقابزرگ یکی از دیدنی ترین بناها از نظر عناصر معماری و تزیینات به کار رفته است و کاشی کاری، آجرکاری، کتیبه های نفیس گچی و کاشی، مقرنس کاری، رسمی‎بندی و یزدی‎بندی، کارهای چوبی (کنده‎کاری، گره‎چینی و ...)، خطاطی ثلث و نستعلیق و نقاشی و... از جمله تزیینات به کار رفته در این بنا هستند. با وجود همه این تزیینات، ظاهر مجموعه ساده و بی پیرایه به نظر می رسد و افراط در تزیینات در آن دیده نمی شود. کاربرد محدود و ساده از تزیینات غنی و استفاده غالب از نمای آجری، آرامشی عارفانه در نما و سایر بخش ها ایجاد کرده که دل هر بیننده ای را می رباید و اندیشه اش را تحت تاثیر قرار می دهد. گنبد بزرگ و مرتفع بنا نیز چندان توی ذوق نمی زند و با وجود شاخص بودن و برتری، نوعی تواضع را به نمایش گذاشته است. نمای اصلی بیشتر مساجد ایران کاشی کاری شده و چهره بنا را تحت تاثیر قرار داده است. اما در مسجد آقابزرگ استفاده از آجر و رنگ یکنواخت حاکم در نماهای اصلی و فرعی چشم را به سمت تزیینات منحرف نمی کند و باعث شده تا فضاها و حجم های به کار رفته به خوبی نمایان شوند. مجموعه این عوامل برخورد جدید و نوآورانه ای در معماری را نشان می دهند و حکایت از آغاز تحولی در معماری دارند.

 

استفاده هوشمندانه از عناصر اقلیمی و معماری

وجود برخی ویژگی ها در این مسجد نشان دهنده استفاده هوشمندانه از عناصر معماری است که به مهم ترین آنها اشاره می کنیم:

طرح گودال باغچه: 

باغچال یا گودال باغچه عنصری در معماری سنتی ایرانی است که در وسط حیاط مرکزی ساخته می‌شده‌ و یک طبقه در داخل زمین فرومی‌رفته است. این فضا در اقلیم های بسیار خشک کویری از جمله کاشان، نائین و یزد جایگاهی خاص در معماری دارد و دارای مزایای زیر است:

1-  خاک برداشت شده از زمین برای ایجاد گودال باغچه، در تهیه خشت مورد نیاز برای احداث بنا به کار می رود. این کار باعث صرفه جویی در مصالح می شود و مواد غیر بومی به کار رفته در بنا را نیز به حداقل می رساند.

2- طرح گودال باغچه امکان دسترسی به آب قنات را هم فراهم می‌کرده‌ و این مساله، در شهرهای دارای شبکه پیچیده قنات ها اهمیت بسیاری داشته است.

3- به کارگیری گودال باغچه در افزایش مقاومت بنا در برابر زلزله تاثیر قابل توجهی دارد.

استفاده از گودال باغچه در این بنا باعث شده تا ترکیب دو عملکرد مسجد و مدرسه بهتر جلوه کند و تداخل های فضایی مشکلی را به وجود نیاورد. 

استفاده از بادگیر:

 معمار مسجد آقابزرگ برای مقابله با داغی کویر در تابستان راه حلی کاملا ایرانی را به کار برده و از عنصری به نام بادگیر بهره برده است. بادگیر برج‌هایی هستند که بر بام خانه‌ها تعبیه می شوند تا هوای مطبوع را به اتاق ها برسانند.

اصول اربعه معماری اسلامی

 این اصول به مجموعه تزیینات زیر گفته می شود که در مساجد دیگر نیز به چشم می خورند:

• رسمی بندی: شیوه‌ای از کاربندی (1) است که بر اثر تقاطع چند قوس به وجود می آید. کاربندی به قسمت حد فاصل بین طرح چهار ضلعی تا محل آغاز ساقه گنبد می گویند که از تقاطع قوس‌های فرعی شکل می گیرد.

• گره سازی: شاخه‌ ای از هنر معماری و کاشی کاری سنتی است و هنرمندان سعی می کنند با کنار هم چیدن کاشی، آجر یا سایر مواد نقش‌های هندسی تزیینی درست کنند.

• یزدی‌بندی: به نوع خاصی از کاربندی زیر گنبد و پوشش قوسی شکل ورودی ها اتلاق می شود که جلوه ای خاص به فضا می بخشد.

• مقرنس: مقرنس‌ها به شکل طبقاتی روی هم ساخته شده هستند که برای آرایش دادن بناها یا تغییر از یک شکل هندسی به شکل هندسی دیگر از آنها استفاده می شود.

 در مسجد آقابزرگ این اصول به گونه ای به کار گرفته شده اند که نگاه بیننده را به مرکز گنبد هدایت می کنند و ذهن او را به خالق نظاره گر معطوف می سازد.

 

تناسبات بنا در مدرسه آقا بزرگ

این بنا انسان را در فضایی با تناسبات حساب شده قرار می دهد؛ فضایی که در ایجاد احساس آرامش معنوی برای دو عملکرد مسجد و مدرسه علمیه بسیار موفق عمل می کند. استفاده از گودال باغچه به عنوان حیاط مدرسه علمیه باعث بوجود آمدن فضایی محصور برای مدرسه شده و مکانی تقریبا مجزا را در اختیار طلاب قرار داده است. تعبیه صحن مسجد و سقف مدرسه علمیه به گونه ای برنامه ریزی شده که دیوارها با فاصله از گودال باغچه قرار بگیرند. این تناسبات سازنده بنا را به دردسر انداخته اما در نهایت یک شاهکار ایجاد کرده است. طلبه ای که در این مدرسه درس می خواند، هم از حظ معنوی ناشی از جلوه های روحانی بنای مسجد برخوردار است و هم محیطی آرام و فضایی مناسب برای مطالعه دارد.

 

وجود انواع فضاهای باز، نیمه باز و بسته در مدرسه آقا بزرگ

در مجموعه آقابزرگ به انواع مختلفی از فضاها از جمله بسته، فضای نیمه باز و فضای باز برخورد می کنید که معمار به شکلی هنرمندانه از همه آنها در جهت ایجاد فضاهای متنوع و چشم اندازهای مطلوب به بهترین شکل استفاده کرده است.

فضای باز به تبعیت از معماری سنتی ایران تعریف شده اما توجه و دقت بیشتری نسبت به سایر بناها در آن دیده می شود. 

سازنده بنا از عناصر معماری به صورت ترکیبی و با تناسباتی متفاوت استفاده کرده تا فضاهایی را ایجاد کند که هرچند فضای باز به نظر می رسند؛ اما هر گوشه آنها هویت خاصی را به نمایش می گذارد و نام و کاربری مخصوص خود را دارد.

فضای نیمه باز در این بنا معنایی دیگر را ارایه می دهد و این مساله به ویژه در صحن مسجد که بر خلاف مساجد سنتی ایران به صورت نیمه باز طراحی شده، کاملا مشهود است.

 

بخش ها و دیدنی های مسجد آقابزرگ 

در ادامه می خواهیم شما را به درون مجموعه آقابزرگ ببریم و به جای جای آن سر بزنیم.

1- ورودی و سردر 

جلوی مجموعه مسجد و مدرسه آقابزرگ دو سکو در دو طرف بنا می بینید که به نام پیرنشین شهرت دارند. این سکوها برای استراحت اشخاصی بوده که از کوچه عبور می کردند تا اگر باری بر دوش دارند برای لحظاتی آن را بر روی این سکوها قرار دهند و نفسی تازه کنند. در سه ضلع سردر ورودی و درست در بالای در، كتیبه ای به چشم می خورد که  قصیده ای بر روی آن خودنمایی می کند. کمی بالاتر کتیبه ای مرمرین دیده می شود که احتمالا به محمد شاه قاجار تعلق دارد و در آن از تخفیف مالیات برای ملامحمد مهدی نراقی، قصابان و دباغان سخن به میان آمده و در بخشی از آن چنین نوشته است:

ورودی اصلی مسجد یک جفت در نفیس دارد که کنده‌کاری شده و با گره‌چینی و گل میخ زینت یافته اند. بر روی این درها تعدادی میخ به چشم می خورد که تعداد آنها در دو لنگه در دقیقا به 6666 عدد می رسد و تداعی کننده تعداد آیات قرآن کریم است. استفاده از این میخ ها هم دلایل خاصی دارد که عبارتند از:

1- در روزگاران گذشته در زمان حمله اقوام مهاجم به شهر، مردم به داخل مسجد پناه می بردند و برای حفظ جان خود در آنجا می ماندند. استفاده از این میخ ها استحکام فوق العاده ای به در بخشیده و باعث می شود که شخص مهاجم از بیرون نتواند آن را با تبر یا هر وسیله دیگری خرد کند.

2- میخ بعد از مدتی در داخل چوب زنگ می زند و حالتی ترد به آن می دهد. موریانه ها از این حالت خوش‌شان نمی آید و در نتیجه به این نوع چوب کاری ندارند. همین مساله علت سالم ماندن این در بعد از 180 سال است.

بر روی دو دستگیره در دو بیت شعر از سعدی نوشته شده است:

         زیباتر از تو در نظرم هیچ منظری    کس درنیامدست به این خوبی از دری

اول منم که در همه عالم نیامده         دیگر نیاورد چو تو فرزند مادری

در ابتدای ورود به مسجد محو زیبایی سردر این مجموعه خواهید شد که در دو طبقه ساخته شده و گفته می شود 32 هنر در آن به کار رفته است. سقف این سردر با مقرنس های معلق گچی و نقاشی زینت یافته است و سردر باغ های سنتی ایران را در ذهن تداعی می کند. وجود همین بنا یکی از نمونه های شکستن اصول سنتی در بنا به شمار می رود چرا که معمولا سردر مدارس علمیه کاملا در دل بنای حوزه جای می گیرد و به صورت بنای مجزا در نظر گرفته نمی شود. 

 وارد فضای جلوخان که می شوید دیوارها توجه شما را به خود جلب می کنند که از كتیبه بالای سردر تا كف تختگاه (2) های طرفین درگاه با كاشی های خشتی الوان پوشیده شده اند. در بالای سردر 4 اتاق یا به اصطلاح بالاخانه دیده می شود که از دو طرف دارای درگاه هایی باز هستند. این اتاق ها با استفاده از درگاه های‌شان از یک طرف چشم انداز زیبای مسجد را دارند و از طرف دیگر ارتباط تصویری با خارج از بنا برقرار می کنند. از داخل بنای سردر نمی توان به این قسمت ها دسترسی پیدا کرد و پله های پشت بام تنها راه رسیدن به این فضاها محسوب می شوند. از سمت سردر که در جبهه شمالی مجموعه است، سازه به صورت چهار طبقه می شود؛ دو طبقه بالایی به سردر تعلق دارد و طبقه زیرین به صورت دونیم طبقه است. نیم طبقه بالا، مسجد یا شبستان زمستانی است و نیم طبقه پایینی نیز در تابستان به عنوان مدرسه استفاده می شود. در دو طرف سر در دو بادگیر قرار دارد که با ارتفاع و ابعادی متناسب ساخته شده و بر زیبایی بنا افزوده اند. این بادگیرها تناسب و تعادل بین دو بخش حجمی متفاوت بنا یعنی سردر و مسجد را نیز تکمیل می کنند.

 

ویژگی های کاخ هشت بهشت 

اصفهان، دیدنی کم ندارد و می توان روزها و هفته ها در این شهر گشت و در هر کوچه و خیابان نشانی از جاذبه ای با ویژگی های عالی و جذاب پیدا کرد. حال از میان این همه دیدنی، امروز به سراغ کاخ هشت بهشت اصفهان رفته ایم تا در یک بررسی کامل ویژگی های این بنا را با یکدیگر مرور کنیم. 

، کوشکی تاریخی ست در قلب شهر اصفهان که در میان پارکی وسیع قرار گرفته است و تاریخ ساختش به دوران صفویان و به طور دقیق تر به سال 1080 هجری قمری (1048 خورشیدی) در زمان حکمرانی شاه سلیمان صفوی باز می گردد. کاخی که سبک معماری اصفهانی دارد و با نام های "عمارت هشت بهشت"، "هشت به هشت" و "هشت در بهشت" نیز خوانده می شود. برای آنکه به اهمیت کاخ هشت بهشت پی ببرید باید بدانید در دوره صفوی در منطقه چهارباغ اصفهان  چندین کاخ و کلاه فرنگی وجود داشت که از میان تمام آنها بعد از گذر قرن ها تنها این کاخ به یادگار مانده است؛ کاخی که تزیینات و معماری ویژه آن، بازدیدکنندگان را غرق در حیرت و شگفتی می ساخت تا جایی که به آن لقب زیباترین کاخ عالم را داده بودند. سیاحانی که در زمان صفوی اجازه بازدید از این کاخ را پیدا می کردند آن را بهترین بنای دنیا می دانستند و از آن با عبارت "... فرح انگیزتر از مجلل ترین کاخ های ممالک اروپایی" یاد می کردند. خوب است این را هم بدانید که کاخ هشت بهشت از بناهای ثبت ملی شده ایران محسوب می شود و با شماره 227 در این فهرست قرار دارد.  

 

آشنایی با خانه عباسیان زیباترین بنای مسکونی ایران

مجموعه تاریخی عباسیان بین سال های ۱۲۴۵ تا ۱۲۴۸ هجری قمری همزمان با دوره قاجار به درخواست حاج محمد ابراهیم تاجر كاشی -پدربزرگ آیت اله سید محمد علوی بروجرودی معروف به «سید باغ»- که از تاجران معروف چینی و بلور در کاشان بود ساخته شد. متاسفانه هیچ اطلاعاتی از معمار این مجموعه در دسترس نیست اما شواهد نشان دهنده آن است که ساخت این بنا  ۲۰ سال به طول انجامیده است. این مجموعه وسعتی بالغ بر ۵۰۰۰ متر مربع و زیربنایی در حدود ۷۰۰۰ متر مربع دارد و شامل ۵ طبقه و ۵ حیاط می شود. جلوه هایی از معماری اصیل ایرانی-اسلامی در طرح های بدیع و نقش های خیال انگیز گچ بری و انواع تزیینات، خود را به نمایش گذاشته اند و این زیبایی به حدی چشم نواز است که طبق نظر كارشناسان، این مجموعه را به عنوان نامزد دریافت جایزه زیباترین بنای مسكونی ایرانی-اسلامی در نظر گرفته اند. این خانه تاریخی منحصر به فرد با همه چشم انداز های زیبایش تا کنون محل ساخت چندین مجموعه تلویزیونی و فیلم سینمایی مانند سریال های مسافر ری (زندگی حضرت شاه عبدالعظیم)، ملاصدرا، خانه ای در تاریكی (ماه تابان) و جابر بن حیان بوده است. هیات امنای احیا و مرمت بافت تاریخی كاشان با همکاری مالی وزارت صنایع و معادن، خانه تاریخی عباسیان را در سال ۱۳۷۴ خورشیدی خریداری و مرمت کردند. این خانه در سال ۱۳۷۷ خورشیدی با شماره ۲۰۲۰ در فهرست آثار ملی كشور به ثبت رسید. بخشی از این مجموعه زیبا به بنیاد سهراب سپهری، نقاش و شاعر نامدار معاصر تعلق گرفته است و کل عمارت نیز تحت پوشش سازمان رفاهی تفریحی شهرداری کاشان قرار دارد.

 

استفاده از سبک گودال باغچه خانه عباسیان 

سبک معماری در خانه عباسیان، "گودال باغچه" نام دارد. در این سبک معماری، بنا پایین تر از سطح کوچه ساخته می شود و اصطلاحا گود است. دلیل این کار این است که:

۱- خانه به آب قنات دسترسی داشته باشد و فشار آب مورد نیاز برای جریان داشتن تامین شود. 

۲- ساختمان در برابر گرمای تابستان و سرمای زمستان عایق باشد.

۳- از خاک گودبرداری برای تامین مصالح استفاده شود. خشت خام را همزمان با عملیات گودبرداری در کوره های آجرپزی که در مجاور مجموعه ایجاد شده بود، می پختند. به این وسیله در زمان و هزینه ها صرفه جویی شده و به دلیل همگونی جنسِ مصالح با خاک زمین های مجاور، استحکام بنا نیز حفظ می شده است.

 

قرینه سازی و فضاهای فصلی خانه عباسیان 

قرینه سازی در این بنا کاملا رعایت شده و اگر خطی فرضی در وسط هر یک از اضلاع خانه رسم شود دو قسمت ایجاد شده کاملا قرینه هم هستند. بنا قسمت های زمستانه و تابستانه دارد و تنوع فصلی در آن به وضوح دیده می شود. بنابراین در هر فصلی از سال قسمت هایی از بنا مورد استفاده قرار می گرفتند که مخصوص فصل و متناسب با همان آب و هوا بودند.

 معماری درونگرا و اسلامی خانه عباسیان 

ظاهر بی آلایش و درون با شکوه و زیبای بنا خبر از معماری درونگرا در ساخت آن می دهد. شهر کاشان از دیرباز به دارالمومنین شهرت دارد پس مسایل مذهبی در سراسر خانه رعایت شده است. کاربرد معماری محجبه (نقاب دار) -مثل آنچه که در سایر بناهای دوره  قاجار مشاهده می شود- در ساخت بنا به خوبی دیده می شود. از تقسیم بنا به دو بخش اندرونی و بیرونی گرفته تا وجود اتاق های تو در تو و متعدد، جدایی محل سکونت آقایان و خانم ها در تالارها، وجود دیوار حجاب در اطراف فضای بام برای گرفتن دید همسایه به داخل بنا و... همه و همه نشان از این نوع معماری دارد. بر روی در این خانه هم مثل خانه های قدیم دو کوبه با صداهایی متفاوت نصب شده است تا اهالی خانه از روی صدای کوبه ها تشخیص دهند که مهمان شان آقاست یا خانم.

 

با سامانه جاب اینفو ( job info ) اطلاعات شغل خود را در معرض دید میلیونها نفر قرار دهید

 خیلی ها دنبال شما می گردند!  

اطلاعات مشاغل شهر اصفهان